Flora Batava 1800-1934

Losbladige uitgave.

De Flora Batava is de eerste aanzet tot een Nederlandse flora, daarvoor verschenen regionale flora zoals de Flora Gelro-Zutphanica (1745). De Flora Frisica (1760) werd samengesteld door David Meese, hortulanus van de botanische tuin te Franeker.

Toen uitgever Jan Christiaan Sepp in 1800 van start ging met een geïllustreerd overzichtswerk van alle Nederlandse planten, kon hij nooit vermoeden dat het laatste deel pas in 1934 zou verschijnen. Uiteindelijk besloeg de Flora Batava 461 afleveringen, verdeeld over 28 boeken. Naar aanleiding van de prospectus, waarin de Flora Batava werd aangekondigd, werd door meer dan 230 personen ingetekend voor in totaal 290 exemplaren. Op voorspraak van de bewindslieden Johannes Goldberg en Jean Henri van Swinden had de regering voor 33 exemplaren ingetekend om het monumentale werk aan bevriende binnen- en buitenlandse geleerde genootschappen te sturen.

De 2240 gekleurde platen van planten, paddenstoelen, mossen en wieren behoren tot de mooiste botanische illustraties in Nederland gemaakt. In eerste instantie waren dat (tot 1874) met de hand gekleurde kopergravures en etsen, daarna lithografieën en in de laatste drie delen is sprake van kleurendruk. De meer dan 2630 soortbeschrijvingen bieden een schat aan informatie over de historische verspreiding van deze  planten en over de grotendeels verdwenen kennis van hun gebruik als medicijn, voedsel, verfstof en veevoer. Talloze redacteuren, kunstenaars, uitgevers en plantenexperts werkten hier 134 jaar lang aan mee.

Lezers kregen periodiek een aflevering toegestuurd, bestaande uit enkele platen en de bijbehorende beschrijving. Tezamen met een titelpagina en inhoudsopgave konden ze die naderhand laten inbinden tot boekdelen. In de eerste jaargangen werd bij elke plant de ordening vermeldt volgens de structuur van de Zweedse botanicus en taxonoom Carolus Linnaeus.