De corona-pandemie trekt diepe sporen. De meest in het oog springende gevolgen zijn de gezondheidscrisis, onmiddellijk gevolgd door de economische en sociale crisis. Om deze crises zo goed mogelijk te bestrijden hebben overheden van getroffen samenlevingen hun handen vol. De maatregelen die genomen worden zijn soms van ongekende omvang. Ineens blijkt het mogelijk dat de overheid bepaalt dat iedereen thuis moet blijven en dat enorme geldbedragen op nationaal en internationaal niveau worden vrijgemaakt om hulp te bieden. Ook in Nederland zijn deze patronen herkenbaar. Daarom is het interessant om na te gaan welk effect de corona-crisis op de rol van overheden heeft en of de gekozen aanpak een duurzaam effect zal hebben. Vandaar dat de Academie van Franeker ervoor heeft gekozen bij de opening van het nieuwe academisch jaar dit thema centraal te stellen. Het openingscollege zal worden verzorgd door dr. Jan Terlouw op 23 september 2020. In de daaropvolgende weken (30 september, 14 en 21 oktober) zullen nog drie gerespecteerde sprekers dieper op dit thema ingaan.
Dr. Jan Terlouw, natuurkundige (internationaal kernfusieonderzoek) en vooral bekend als oud vicepremier, schrijver en publicist, stelt de vraag aan de orde of de overheid deze crises op de vertrouwde wijze kan bestrijden. Of dient vanuit een nieuw perspectief op overheid, markt en samenleving een vernieuwende weg ingeslagen te worden waarin de bestrijding van de pandemie wordt gekoppeld aan de aanpak van onder andere het klimaat-, grondstoffen- en milieuprobleem? Kortom, hoe partieel of hoe integraal gaan we de toekomst tegemoet?
De tweede spreker is prof. dr. Rob Hoppe, emeritus-hoogleraar Beleidswetenschap aan de Universiteit van Twente. Hij zal ingaan op de rol van kennis en deskundigheid. Een van de opvallende aspecten in de afgelopen maanden was de rol van deskundigen (vooral van virologen en epidemiologen) bij het bepalen van overheidsbeleid. Sommigen typeerden onze democratie zelfs als een virolocratie. Na een tijdperk waarin (wetenschappelijke) feiten hooguit werden gezien als interessante meningen, was op het hoogtepunt van de coronacrisis de publieke rol van wetenschappers dominant. Zal dat zo blijven in het post-coronatijdperk? En zal deze deskundigheidsgolf overslaan op andere velden van overheidszorg? Het college van professor Hoppe is op 30 september 2020.
De collegereeks wordt voortgezet met een beschouwing over bureaucratie. Hierover spreekt prof. dr. Ko de Ridder, emeritus-hoogleraar Bestuurskunde aan de RUG. Het lijkt wel alsof er tijdens de coronacrisis ineens van alles mogelijk is wat daarvoor – als gevolg van bureaucratische hindernissen? – niet of nauwelijks van de grond kwam. Een prachtig voorbeeld was de snelle uitbreiding van het aantal IC-bedden in ziekenhuizen, wat in normale tijden niet – of pas na vele jaren van moeizaam overleg – gerealiseerd had kunnen worden. Wat is dat eigenlijk: bureaucratie? En waarom heeft het altijd die negatieve bijklank? Breekt Covid 19 bureaucratische barrières af? En als er al sprake is van de-bureaucratisering, zal dat bestendig blijken? Het college van professor De Ridder is op 14 oktober 2020.
De vierde spreker is prof. dr. Steven Brakman, hoogleraar internationale economie aan de RUG. Hij zal stilstaan bij de corona-crisis vanuit economisch perspectief. Een interessante vraag in dit verband is hoe de huidige maatschappelijke trant van nationalisme en kleinschaligheid zich verhoudt tot de massale steun die in internationaal verband door de EU is ontwikkeld, waardoor nationale economieën nog meer dan voorheen aan elkaar verknoopt worden. Leiden de in omvang ongekende Europese subsidies en giften aan lidstaten en de daarvoor benodigde leningen op de kapitaalmarkt tot versterking of juist verzwakking van de economieën van de afzonderlijke lidstaten? En wat zullen de politieke gevolgen hiervan zijn? Het college van professor Brakman vindt plaats op 21 oktober 2020.
De Academie van Franeker prijst zich gelukkig dat met het openingscollege van Jan Terlouw het academisch jaar voor de tweede keer op waardige wijze geopend zal worden. En dat met drie gerespecteerde wetenschappers een vervolg aan zijn voordracht zal worden gegeven door enkele relevante aspecten van overheidsbeleid in en na de coronapandemie uit te diepen.
De duur van het college is ongeveer een uur waarna er aansluitend gelegenheid is voor het stellen van vragen. De opening van het Academisch jaar van 23 september 2020 start om 20:00 uur in de Martinikerk, Breedeplaats 2 te Franeker.
De toegang is vrij. de Martinikerk is een half uur voor de aanvang open.
U kunt zich helaas NIET meer aanmelden voor de opening met het college van Dr. Jan Terlouw.
N.B. In en rondom de Martinikerk zijn de Corona-maatregelen van toepassing.
